Λόγοι Γερόντων περί πνευματικής καρποφορίας

Όταν αποφεύγει ο άνθρωπος τις πολλές κουβέντες, τις διαμάχες, την ταραχή και την σύγχυση, έλεγε ο Αββάς Ποιμήν, το Άγιο Πνεύμα επισκιάζει την ψυχή του και τότε, όσο στείρα κι αν είναι, θα βλαστήσει καρπούς πνευματικούς.

Του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού: Ο Θεός, καθώς λέγει η Γραφή, είναι ήλιος δικαιοσύνης, που με τις ακτίνες της καλοσύνης Του ομορφαίνει το σύμπαν. Η ψυχή πάλι, ανάλογα με την προαίρεσή της, γίνεται ή κερί, σαν φιλόθεη, ή πηλός, σαν φιλόυλη.

Όπως λοιπόν ο πηλός, όταν εκτεθεί στον ήλιο, ξεραίνεται και το κερί μαλακώνει, το ίδιο κι η ψυχή. Εκείνη που είναι δοσμένη στα εγκόσμια και υλικά, όταν έλθει σ’ επαφή με τον Θεό, σκληραίνεται, σαν το Φαραώ, και χάνει κάθε ελπίδα σωτηρίας.

Η φιλόθεη ψυχή όμως, όταν εκτεθεί στις φλογερές ακτίνες της θείας αγάπης, απαλύνεται, αποτυπώνει τους χαρακτήρες των Αγίων και γίνεται κατοικία Θεού. Έτσι, στη φυσική «κατ’ εικόνα» ομορφιά προσθέτει και την «καθ’ ομοίωσιν».

Ένας αρχάριος μοναχός εξομολογήθηκε στον Αββά Σισώη, πως επιθυμούσε μεν να διατηρεί καθαρή την καρδιά του, αλλά δεν το κατόρθωνε πάντοτε. “Όσο αφήνουμε, παιδί μου, ανοιχτή την πόρτα με την γλώσσα μας, δεν καταλαβαίνεις πως είναι αδύνατο να κρατήσουμε καθαρή την καρδιά μας; Του είπε ο σοφός Αββάς.”

Ένας ευλαβής χριστιανός άφησε τον κόσμο, πήρε το μικρό του γιο κι επήγε στην έρημο. Πέρασαν χρόνια. Ο πατέρας, που είχε προοδεύσει πολύ στην αρετή, έφερε με την προσευχή του στα λογικά του κάποιο δαιμονισμένο. Τότε ο γιος πήγε σ’ ένα μεγάλο Γέροντα και του παραπονέθηκε:

Ο πατέρας μου, Αββά, πρόκοψε πιο πολύ από μένα και διώχνει δαιμόνια. “Δεν είναι μόνο αυτό σημάδι προκοπής, αποκρίθηκε ο Γέροντας. Δεν είναι του ανθρώπου, αλλά του Θεού η δύναμη που κάνει θαύματα, καθώς κι η πίστη του αρρώστου ή των συγγενών του.

Πολλοί που δεν κατάλαβαν αυτό, έπεσαν σε υπερηφάνεια και ζημιώθηκε η ψυχή τους. Η πιο μεγάλη προκοπή για τον άνθρωπο είναι η ταπεινοσύνη της καρδιάς. Όποιος αξιωθεί να την αποκτήσει, δεν έχει φόβο να παρασυρθεί ποτέ από το κακό και την αμαρτία.”

Σαν πλησίαζε η ενάτη ώρα, θύμιζε πάντοτε στον Όσιο Σισώη ο μαθητής του να σηκωθεί να φάγει το λίγο ψωμάκι του. “Δε φάγαμε τέκνον; Ρωτούσε ο Γέροντας.” “Όχι ακόμη, Αββά.” “Ε, τότε ας φάμε.” Δεν αισθανόταν την ανάγκη της υλικής τροφής, γιατί τρεφόταν με πνευματική η καθαρή ψυχή του.

Διηγούνται οι συνασκητές του για τον Αββά Ιωάννη τον Κολοβό, πως ο νους του πολύ συχνά σταματούσε σε πνευματική θεωρία και την ώρα ακόμη που ήταν απασχολημένος με το εργόχειρο του.

Μια μέρα έπλεξε ψαθί για δυο ζεμπίλια και το έραψε σε ένα. Το κατάλαβε πια, όταν πήγε να το κρεμάσει στη θέση του. Άλλοτε πάλι πέρασε από το κελί του ένας Αδελφός να πάρει στην αγορά τα ζεμπίλια του Γέροντος.

Εκείνος πήγε μέσα να τα φέρει, αλλά, απορροφημένος στις σκέψεις του καθώς ήταν, λησμόνησε και κάθισε στο πλέξιμο του. Βλέποντας πως αργούσε, ο Αδελφός χτύπησε πάλι την πόρτα. Σαν βγήκε ο Γέροντας, του θύμισε τα ζεμπίλια. Μπήκε εκείνος να τα φέρει, μα πάλι τα ξέχασε.

Για τρίτη φορά λοιπόν αναγκάστηκε να χτυπήσει ο Αδελφός. “Τι ζητάς, παιδί μου; Ρώτησε προβάλλοντας πάλι στην πόρτα ο Όσιος.” “Τα ζεμπίλια, Αββά.” Ο Γέροντας τότε τον πήρε από το χέρι και τον έφερε μέσα στο κελί. “Αν ήλθες για ζεμπίλια, του είπε, να εδώ είναι. Πάρε όσα σου χρειάζονται, γιατί εγώ δεν ευκαιρώ.”

Δεν πειράζει παιδί μου, αυτοί που μας κατηγορούν μας ωφελούν ποιο πολύ από αυτούς που μας επαινούν. Το τι θα πεί ο Θεός έχει σημασία, τα λόγια των ανθρώπων είναι μάταια. 

Γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός (1921-2009)